Toksyna Botulinowa
Mechanizm działania toksyny botulinowej na początku wykorzystywany był w neurologii i okulistyce. Wraz z biegiem lat opracowano sposoby wstrzykiwania preparatu w dermatologii estetycznej, a zabiegi z jego użyciem zaczęto wykonywać pod koniec lat 80. Zmarszczki powstają jako efekt nadmiernej aktywności mięśni w pewnych częściach twarzy. Przed zabiegiem lekarz zbiera obszerny wywiad lekarski.
Jak przebiega zabieg?
Przed zabiegiem lekarz dezynfekuje i odtłuszcza skórę.
Zabieg polega na precyzyjnym podaniu małej dawki toksyny botulinowej w konkretne punkty . Zwykle nie jest konieczne zastosowanie znieczulenia, ponieważ ból przy zabiegu jest porównywalny do ugryzienia mrówki lub komara. W zależności od liczby iniekcji zabieg trwa ok. 15-20 minut.
Preparat zostaje wstrzyknięty w miejsca, które wymagają wygładzenia. Należy odpowiednio dobrać ilość preparatu, aby nie spowodował on problemów z mimiką twarzy. Zabieg trwa kilkanaście minut, a pierwsze objawy można zauważyć między drugim a czternastym dniem od zabiegu. Po dwóch tygodniach należy udać się na wizytę kontrolną, która pozwoli sprawdzić, czy toksyna botulinowa rozłożył się równomiernie. Toksyna botulinowa sprawi, że twarz będzie wyglądała kilka lat młodziej, ponieważ pozwoli pozbyć się nawet dużych zmarszczek.
Zalecenia po zabiegu:
- nie powinno się masować miejsc wstrzyknięć
- należy ćwiczyć „leczone” mięśnie mimiczne przez około godzinę
- przez około 4 godz. Po zabiegu nie powinno się pochylać głowy ani wykonywać ćwiczeń fizycznych
- w ciągu 24 godzin nie można latać samolotem
Wskazania do użycia tosyny botulinowej w medycynie estetycznej:
1.Redukcja zmarszczek mimicznych:
- Zmarszczki poprzeczne czoła
- Lwia zmarszczka (między brwiami)
- Kurze łapki (zmarszczki wokół oczu)
- Zmarszczki palacza (wokół ust)
- Delikatne zmarszczki na brodzie (tzw. „broda brukowana”)
- Linia uśmiechu (wokół nosa i ust)
2.Modelowanie twarzy:
- Unoszenie brwi (efekt „otwartego oka”)
- Korekcja uśmiechu dziąsłowego (tzw. Gummy smile)
- Poprawa kształtu brody i szczęki (relaksacja mięśnia żwacza przy bruksizmie)
- Poprawa proporcji szyi i dolnej części twarzy:
3.Leczenie tzw. „szyi indyka” (poziome linie i zwiotczenie skóry na szyi)
- Relaksacja mięśnia szerokiego szyi (platysma)
Wskazania terapeutyczne:
1.Nadpotliwość (hiperhydroza):
- Okolica pach
- Dłonie i stopy
- Czoło
2.Bruksizm i napięciowe bóle mięśni twarzy:
- Relaksacja mięśni żwaczy (redukcja zgrzytania zębami)
- Leczenie asymetrii twarzy związanej z hipertrofią mięśni
- Migrena przewlekła:
- Redukcja napięciowych bólów głowy i migren dzięki rozluźnieniu mięśni w okolicy czoła, skroni i karku.
3.Leczenie ślinotoku:
Redukcja nadmiernego wydzielania śliny, np. u osób z zaburzeniami neurologicznymi.
Przeciwwskazania:
- Przeciwwskazania bezwzględne:
- Ciąża i karmienie piersią – brak wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo zabiegu w tych okresach.
- Nadwrażliwość lub alergia na składniki preparatu – np. na albuminę ludzką, która jest składnikiem toksyny botulinowej.
- Choroby neurologiczne – zwłaszcza te związane z zaburzeniami przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, np.:
- Miastenia gravis
- Zespół Lamberta-Eatona
- Stwardnienie zanikowe boczne (ALS)
- Dystrofia mięśniowa
- Infekcja, stany zapalne lub zmiany skórne w miejscu planowanego podania toksyny – np. opryszczka, trądzik.
- Zaburzenia krzepnięcia krwi – szczególnie u pacjentów z hemofilią lub stosujących leki przeciwzakrzepowe (np. aspirynę, heparynę).
- Przeciwwskazania względne (wymagają konsultacji):
- Przyjmowanie leków wpływających na przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, takich jak: Aminoglikozydy (np. gentamycyna)
- Leki zwiotczające mięśnie (np. tubokuraryna)
- Polimyksyny.
- Choroby autoimmunologiczne – mogą zwiększać ryzyko reakcji niepożądanych.
- Zaawansowane choroby przewlekłe – np. niewyrównana cukrzyca, ciężkie choroby serca lub nerek.
- Skłonność do bliznowców (keloidów) – ryzyko powstania niepożądanych zmian skórnych w miejscu iniekcji.
- Nietolerancja zabiegów iniekcyjnych lub fobia przed igłami.
- Przeciwwskazania związane ze stanem pacjenta:
- Osoby poniżej 18 roku życia (chyba że jest to wskazanie medyczne, np. w leczeniu zeza).
- Osoby z nierealistycznymi oczekiwaniami wobec efektu zabiegu – wskazana konsultacja, aby omówić możliwości i ograniczenia botoksu.
- Niedawno przeprowadzone zabiegi w miejscu planowanej iniekcji – np. wypełniacze, laseroterapia, peelingi chemiczne.
- Dodatkowe czynniki wymagające ostrożności:
- Spożycie alkoholu lub stosowanie leków rozrzedzających krew na 24–48 godzin przed zabiegiem (zwiększone ryzyko siniaków i krwiaków).
- Osłabiony układ odpornościowy – np. w wyniku infekcji lub terapii immunosupresyjnej.
- Przebyte reakcje niepożądane po wcześniejszych zabiegach toksyną botulinową.
Zalecenia po zabiegu:
1.Bezpośrednio po zabiegu (pierwsze 4–6 godzin):
- Pozostań w pozycji pionowej – unikać leżenia oraz schylania się przez co najmniej 4 godziny, aby zapobiec niepożądanemu przemieszczeniu się toksyny.
- Unikaj dotykania, masowania i uciskania miejsc iniekcji – zapobiega to rozprzestrzenieniu się toksyny na sąsiednie mięśnie.
- Unikaj makijażu w miejscach wkłuć – do 12 godzin po zabiegu, aby zminimalizować ryzyko podrażnienia lub infekcji.
2.W ciągu pierwszych 24 godzin:
- Nie uprawiaj intensywnej aktywności fizycznej – unikać treningów, podnoszenia ciężarów oraz innych działań zwiększających ciśnienie w obrębie głowy.
- Nie korzystaj z sauny, łaźni parowej, solarium ani gorących kąpieli – ciepło może przyspieszyć metabolizm toksyny i zmniejszyć jej skuteczność.
- Unikaj spożywania alkoholu – aby ograniczyć ryzyko siniaków i obrzęków w miejscach wkłuć.
- Nie podróżuj samolotem – w ciągu 24 godzin, ponieważ zmiany ciśnienia mogą wpłynąć na efekty zabiegu.
3.W ciągu pierwszych kilku dni po zabiegu:
- Unikaj zabiegów kosmetycznych na twarz, takich jak:
- Masaże twarzy
- Peelingi chemiczne
- Mikronakłuwanie
- Laseroterapia
- Powstrzymaj się od ekspozycji na słońce – unikać opalania i stosować krem z wysokim filtrem SPF.
- Zachowaj szczególną higienę skóry – aby zminimalizować ryzyko infekcji.
Dodatkowe zalecenia:
- Ćwiczenia mimiczne – przez kilka godzin po zabiegu można delikatnie wykonywać ćwiczenia mięśni twarzy (np. marszczenie czoła, unoszenie brwi), aby pomóc w równomiernym rozłożeniu toksyny (zgodnie z zaleceniem lekarza).
- Efekty zabiegu – widoczne są stopniowo, najczęściej między 3. A 14. Dniem od zabiegu.
- Konsultacja kontrolna – warto zaplanować wizytę po około 10–14 dniach, aby ocenić efekt zabiegu i w razie potrzeby wykonać ewentualne korekty.
Czego się spodziewać po zabiegu?
- Możliwe objawy w miejscu iniekcji:
Zaczerwienienie, obrzęk, siniaki lub delikatny ból – zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni.
- W rzadkich przypadkach może wystąpić lekka asymetria, którą można skorygować podczas wizyty kontrolnej.
Dbanie o właściwą pielęgnację po zabiegu jest kluczowe dla osiągnięcia satysfakcjonujących efektów. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak opadanie powieki, trudności z mimiką czy reakcje alergiczne, powinien niezwłocznie skontaktować się ze specjalistą.